Ερώτησε κάποιος, τον Άγιο Παΐσιο:
«Γέροντα Παΐσιε, ποιοί νόμοι ονομάζονται πνευματικοί;».
Και ο Άγιος γέροντας απήντησε:
«Θα σου εξηγήσω: Όπως στην φύση υπάρχουν οι φυσικοί νόμοι, έτσι και στην πνευματική ζωή υπάρχουν οι πνευματικοί νόμοι. Ας πούμε, όταν πετάη κανείς ένα βαρύ αντικείμενο ψηλά, με όσο περισσότερη ορμή και όσο πιο ψηλά το πετάξει, με τόσο μεγαλύτερη δύναμη θα πέση κάτω και θα συντριβή. Αυτός είναι φυσικός νόμος.
Στην πνευματική ζωή, όσο περισσότερο υψώνεται κανείς με την υπερηφάνειά του, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η πνευματική του πτώση, και ανάλογα με το ύψος της υπερηφανείας του θα συντριβή... Διότι ο υπερήφανος ανεβαίνει, φθάνει σε ένα σημείο και μετά πέφτει και σπάζει τα μούτρα του – “ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται”. Αυτός είναι πνευματικός νόμος.
Υπάρχει όμως μία σημαντική διαφορά ανάμεσα στους φυσικούς και στους πνευματικούς νόμους: Ενώ οι φυσικοί νόμοι δεν έχουν “σπλάγχνα” και ο άνθρωπος δεν μπορεί να τους αλλάξη, οι πνευματικοί νόμοι έχουν “σπλάγχνα” και ο άνθρωπος μπορεί να τους αλλάξη, διότι έχει να κάνη με τον Δημιουργό και Πλάστη του, τον Πολυεύσπλαγχνο Θεό. Αν, δηλαδή, καταλάβη αμέσως το ανέβασμα της υπερηφανείας του και πη: “Θεέ μου, εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου και υπερηφανεύομαι· συγχώρησέ με!“, αμέσως τα Σπλαγχνικά Χέρια του Θεού τον αρπάζουν και τον κατεβάζουν απαλά κάτω, χωρίς να γίνη αντιληπτή η πτώση του! Έτσι, δεν συντρίβεται, αφού προηγήθηκε η καρδιακή συντριβή, με την μετάνοια που έδειξε!
