«Εδώ οπού ήλθα, Χριστιανοί μου, έλαβα μίαν χαράν μεγάλην και μίαν λύπην μεγάλην. Και χαρά μεγάλη έλαβα βλέπων την καλήν σας γνώμην και την καλήν σας μετάνοιαν! Λύπην έλαβα πάλιν, στοχαζόμενος την αναξιότητά μου, πως δεν έχω καιρόν να σας εξομολογήσω όλους ένα προς ένα, να μου ειπή καθένας τα αμαρτήματά του, να του ειπώ και εγώ εκείνο οπού με φωτίση ο Θεός!
Θέλω, αλλά δεν ημπορώ, τέκνα μου! Καθώς ένας πατέρας είναι άρρωστος, πηγαίνει το παιδί του γιά να το παρηγορήση, αλλά εκείνος μη δυνάμενος το διώχνει... Μά, πώς το διώχνει; Με την καρδιά καμμένη... Θέλει να το παρηγορήση, μα δεν ημπορεί. Μα πάλιν, διά να μη υστερηθήτε τελείως, σας λέγω τούτο:
Κάμνομεν μία συμφωνίαν;
Από τον καιρόν οπού εγεννήθητε έως τώρα, όσα αμαρτήματα επράξατε, να τα πάρω εγώ εις τον λαιμόν μου· και η ευγένειά σας να κρατήσετε τέσσαρες "τρίχες".
Και τί θα τα κάμω;
Έχω μία καταβόθρα και τα ρίχνω μέσα.
Ποία είναι η καταβόθρα;
Είναι η Ευσπλαχνία του Χριστού μας!
Αν θέλετε να ιατρεύσετε την ψυχή σας, τέσσερα πράγματα (“τρίχες”) σας χρειάζονται:
Πρώτη “τρίχα”, λοιπόν, είναι, όταν θέλετε να εξομολογήσθε, το πρώτον θεμέλιον είναι αυτό οπού είπομεν, να συγχωρήτε τους εχθρούς σας!
«Το κάμνομεν, Άγιε του Θεού!», αποκρίθηκαν.
«Επήρατε, λοιπόν, την πρώτην “τρίχαν”!
Δευτέρα “τρίχα”, είναι, να ευρίσκετε πνευματικόν καλόν, γραμματισμένον, ενάρετον, να εξομολογήσθε και να λέγετε όλα σας τα αμαρτήματα. Να έχης 100 αμαρτίας, και να ειπής τας 99 εις τον πνευματικόν, και μίαν να μη φανερώσης, όλες σου ασυγχώρητες μένουν...
Και όταν κάμνης την αμαρτίαν, τότε πρέπει να εντρέπεσαι, και όταν εξομολογήσαι, πρέπει να μην έχης καμμίαν εντροπήν. Διά τούτο, χριστιανοί μου, όταν εξομολογήσθε, να λέγετε όλα σας τα αμαρτήματα καθαρά. Και πρώτον να ειπής του πνευματικού σου:
“Πνευματικέ μου, θα κολασθώ, διότι δεν αγαπώ τον Θεόν και τους αδελφούς μου με όλην μου την καρδίαν, ωσάν τον εαυτόν μου”.
Και να ειπής εκείνα οπού σε τύπτει η συνείδησίς σου· ή εφόνευσας ή επόρνευσας ή όρκον έκαμες ψεύματα ή τους γονείς σου δεν ετίμησας και τα τούτοις όμοια.
Ιδού επήρες την δευτέραν “τρίχαν”!
Tρίτη “τρίχα”, είναι, ωσάν εξομολογηθής θα σε ερωτήση ο πνευματικός:
“Διατί, παιδί μου, να κάμης αυτά τα αμαρτήματα;”.
Συ, να προσέχης να μη κατηγορήσης άλλον, αλλά τον εαυτόν σου και να ειπής:
“Αυτά τα έκαμα από την κακήν μου προαίρεσιν”.
Βαρύ είναι να κατηγορήσης τον εαυτόν σου;».
«Όχι», απάντησαν.
«Λοιπόν επήρες την τρίτην “τρίχαν”!
Έχομεν την τέταρτην “τρίχαν”: Όταν σου δώση άδειαν ο πνευματικός και αναχωρήσης, να αποφασίσης με στερεάν γνώμην και απόφασιν, καλλίτερα να χύσης το αίμα σου, παρά να αμαρτήσης. Το κάμνεις αυτό;».
«Μάλιστα, Άγιε του Θεού».
«Επήρες και την τετάρτην “τρίχαν”!
Αυτά τα τέσσερα είναι τα ιατρικά σου, καθώς είπωμεν.
Το πρώτον είναι, να συγχωρήσης τους εχθρούς σου!
Το δεύτερον, να εξομολογήσαι καθαρά!
Το τρίτον, είναι να κατηγορήτε τον εαυτόν σας!
Το τέταρτον, να αποφασίζετε να μην αμαρτήσετε πλέον!
Και αν ημπορήτε να εξομολογήσθε καθ’ εκάστην· ει και δεν ημπορείτε καθ’ ημέραν, ας είναι μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά τον μήνα ή το λιγότερον τέσσαρας φοράς τον χρόνον!»!!
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779)
«Διδαχή Δ΄ - Διδαχαί και Προφητείαι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού».
