Η Ιερά Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, ευρίσκεται στα Β.Α. της Μυτιλήνης και σε απόσταση 3 χλμ από τον οικισμό της Θερμής. Η σημερινή Ι. Μονή κτίσθηκε στη θέση Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Η Ιστορία του ιερού αυτού χώρου διακρίνεται σε τρεις περιόδους:
Την πρώτη περίοδο: Το 1235 ήταν γυναικεία Μονή με Ηγουμένη την Αγία Ολυμπία και 30 Μοναχές. Εμαρτύρησαν όλες από τους Σαρακηνούς πειρατές.
Την δεύτερη περίοδο: Το 1463 η Μονή ελειτούργησε ως ανδρική, με Ηγούμενο τον Άγιο Ραφαήλ. Ο Άγιος Ραφαήλ με τον Άγιο Νικόλαο, μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως το 1453, εγκαταστάθηκαν και έζησαν ειρηνικά γιά 9 περίπου χρόνια στην Μονή που ήταν αφιερωμένη στο Γενέσιο Της Θεοτόκου. Το 1463, έγινε ένα κίνημα στη Θερμή και οι Χριστιανοί ανέβηκαν να κρυφθούν στο Μοναστήρι. Μαζί τους ήταν ο Δάσκαλος Θεόδωρος με τον Προεστό Βασίλειο (πατέρα της δωδεκάχρονης Αγίας Ειρήνης) και την οικογένειά του. Οι Τούρκοι έφθασαν στο Μοναστήρι τη Μεγάλη Παρασκευή, συνέλαβαν τον Ηγούμενο Ραφαήλ, τον Διάκονο Νικόλαο, την οικογένεια του Προεστού και τον Δάσκαλο. Άρχισαν να τους βασανίζουν γιά να ομολογήσουν πού κρύβονται οι άλλοι Χριστιανοί και γιά να αρνηθούν την Πίστη τους. Την Αγία Ειρήνη, αφού έκοψαν το χεράκι της μπροστά στους γονείς της, την έβαλαν σ’ ένα πιθάρι και την έκαψαν. Στον Άγιο Ραφαήλ έκαναν πολλά μαρτύρια. Τον κτυπούσαν με τα ρόπαλα, Τον έσερναν από τα μαλλιά και την γενειάδα, Τον έδειραν με αγριότητα, Τον κεντούσαν με τις λόγχες τους και μετά Τον κρέμασαν ανάποδα σε μία καρυδιά, Τον πριόνισαν στο στόμα και απέκοψαν την σιαγόνα Του την Τρίτη ημέρα του Πάσχα, την Λαμπροτρίτη. Τον Άγιο Νικόλαο, Τον είχαν δέσει σε μία καρυδιά, τον κεντούσαν με τις λόγχες και Αυτός βλέποντας να πριονίζουν τον Αγαπημένο Του Ηγούμενο, άφησε την τελευταία του πνοή. Ήταν 9 Απριλίου 1463. Κατόπιν έβαλαν φωτιά στο Μοναστήρι κι έφυγαν. Η μνήμη Τους εορτάζεται κάθε χρόνο την Τρίτη της Διακαινησίμου εβδομάδας, δηλαδή, της εβδομάδας αμέσως μετά το Πάσχα.
Την τρίτη περίοδο: Από το 1964 και μετά, στο προσκύνημα εγκατεστάθησαν κάποιες ευλογημένες μοναχές, και σιγά-σιγά, έκτισαν το περίφημο Μοναστήρι «των Νεοφανών Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης»!!
Τις ευχαριστίες μας στον αγαπητό Μιχαήλ γιά τις φωτογραφίες.
